دیون و وثیقه افراد بعد از فوت چه می شود؟
خبرگزاری نام: اموال و دارای هر فرد بعد از فوت بصورت طبیعی به وراث می رسد، اما درصورتی که متوفی تعهد و بدهی داشته باشد در این صورت تکلیف و مسئولیت آن بر عهده کیست، آیا وراث نسبت به وثایق، تعهدات و دیون متوفی مسئولیتی دارند؟ پرسشی که یک حقوقدان و وکیل دادگستری به آن پاسخ داده است.
محمدصالح نقره کار در گفت و گو با ایسنا درباره نظریه اداره کل حقوقی قوه قضاییه بر اساس این که با فوت وثیقه گذار، وثیقه باید رفع توقیف شود و ورثه تعهدی ندارند، اظهار داشت: بدهی به مفهوم عام کلمه شامل هر گونه دین فرد مدیون به داین می شود. با این فرض در صورت فوت مدیون چنانچه ورثه قبول ماترک مورث کنند در محدوده ماترک بجا مانده از متوفی مسئول تادیه دیون وی هستند. از یک منظر دین باقی و حالت استصحاب بر آن متصور است و باید ورثه ای که ماترک را قبول کرده اند اول دین داین را بپردازند و پس از سایر ماترک باقی مانده ارث ببرند اما وثیقه ماهیت متفاوت از دین دارد.
این وکیل دادگستری افزود: مرز بندی صحیح بین ماهیت دین و وثیقه وجوه تمایز آنرا اشکار می سازد. باید توجه کرد که در نظام حقوقی ایران بین حق دینی و عینی تفاوت وجود دارد. به همین اعتبار است که در نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه اشعار داشته تعهد وثیقه گذار ابتدائاً تعهدی غیرمالی است؛ هر چند تخلف از آن با تحقق شرایطی ممکنست آثار مالی به همراه داشته باشد؛ بدین سبب اساساً این تعهد با فوت به وراث منتقل نمی شود و از این حیث بین مرحله رسیدگی و اجرای حکم تفاوتی وجود ندارد.
وی ادامه داد: ماده ۲۳۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ بر اساس اینکه با فوت وثیقه گذار، قرار قبولی وثیقه منتفی می شود، حاوی حکم حقوقی جدید و یا تأسیس جدیدی در حقوق ایران نیست؛ بدین سبب در فرض سؤال فوت وثیقه گذار صرف نظر از قانون حاکم بر زمان فوت از موجبات سقوط تعهد وثیقه گذار خواهد بود؛ شامل آنکه در مرحله رسیدگی یا اجرای حکم باشد؛ به همین دلیل سبب قانونی جهت در توقیف ماندن مال موضوع وثیقه وجود ندارد.
نقره کار افزود: با این دیدگاه وثیقه گذار برای یک تعهد قائم به شخص خویش یک التزامی را برای خود هموار می کند و تعهدی را می پذیرد. این تعهد قائم به شخص وی است و با فوت او این تعهد نسبت به وی منتفی است. این فرض متفاوت می باشد، از این که مدیون یک چک نسبت به دارنده چک دارد. در این وضعیت اگر صادر کننده فوت کرد، از باب قائم مقامی می توان به ورثه او رجوع کرد. مشروط بر اینکه رد و ترک ترکه نکرده باشند؛ به همین دلیل ماهیت متفاوت دین و وثیقه باید مطمح نظر قرار گیرد تا تحلیل درستی از وضعیت پیامدی هر یک برای وراث صورت بندی شود.
این وکیل دادگستری درباره ی این که آیا با فوت زن، مهریه به وراث تعلق میگیرد، اضافه کرد: مهریه جزو حقوق و دیون ممتاز است به همین دلیل در پرداخت اولویت دارد و ورثه باید آن را به عنوان دین ممتاز مثل رهن در اولویت قرار بدهند.
وی ادامه داد: باید موضوع رهن را از وثیقه جدا کرد. وثیقه یک اقدامی است که با لحاظ ماهیت حقوقی آن در قالب نظریه مشورتی که قوه قضاییه اشعار داشته با فوت و به مجرد فوت از بین می رود ولی درباب رهن و موضوع مهریه که هر دو از دیون ممتازه هستند؛ وضعیت حقوقی و آثار و نتایج تبعی وجود دارد که باید مطمع نظر قرار بگیرد.
این حقوقدان اضافه کرد: تمایز میان وثیقه و دین در حوزه تأثیر فوت قابل تامل است. وثیقه (مانند رهن یا ضمانت) یک نوع تضمین برای ایفای تعهد یا بازپرداخت دین است که به یک مال یا دارایی خاص اختصاص داده می شود. درباب فوت بدهکار باید اظهار داشت که وثیقه با فوت شخصی که وثیقه را ارایه داده است، به خودی خود از بین می رود، مگر این که در قرارداد شرطی دیگر قید شده باشد. دلیل از میان رفتن آن این است که وثیقه یک رابطه شخصی و قراردادی میان طرفین است و به طور معمول بستگی به بقای طرف قرارداد (شخص ارائه دهنده وثیقه) دارد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر شخصی ملکی را به عنوان وثیقه در رهن بانک قرار داده باشد و فوت کند، ممکنست وثیقه به سبب انقضای قرارداد یا شرایط خاص قانونی از بین برود اما دین تعهد مالی یا غیرمالی است که یک شخص (مدیون) نسبت به دیگری (دائن) دارد. با فوت مدیون، تعهد مالی او از بین نمی رود بلکه به ورثه منتقل می شود.
وی افزود: دین به مال و دارایی متوفی وابسته است و چون دارایی متوفی به ورثه منتقل می شود، مسئولیت پرداخت دین نیز به آنها منتقل خواهد شد. بطورمثال اگر شخصی وام گرفته باشد و فوت کند، بدهی او از اموال به جامانده تسویه می شود اما تفاوت اساسی در ماهیت حقوقی است. وثیقه یک رابطه قراردادی است که گاه با فوت از بین می رود، اما دین یک تعهد قانونی می باشد که به ورثه انتقال می یابد.
او در آخر اظهار داشت: وثیقه به یک مال مشخص متعلق می باشد، اما دین به کل دارایی و اموال شخص مربوط است. دین حتی بعد از فوت شخص باقی می ماند، اما وثیقه ممکنست به سبب فوت شخص پایان یابد.
منبع: namna.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب