نگاه آمریكا و چین به ایران
خبرگزاری نام: جنگ تجاری آمریكا و چین به روزهای پر حرارت خود نزدیك شده است. سیاست های ضد تعرفه ای آمریكا و ارزش گذاری پایین واحد پول ملی تعمدی چین تنها گوشه هایی از این جنگ آشكار است.
اگر تا چند سال پیش دعوای این دو غول اقتصادی بر سر مازاد تجاری و صادرات و واردات بود، ولیكن رقابت اصلی آنها به سوژه یكه تازی در عرصه اقتصاد جهانی و تسخیر بازارهای در حال توسعه و توسعه یافته تبدیل گشته است.
برطبق آمار وارقام، حجم صادرات چین به آمریكا نزدیك به ۴۰۰ میلیارد دلار بیشتر از حجم صادرات آمریكا به چین است. قسمت بزرگی از این مازاد صادرات چین به آمریكا، صادرات مجدد لوازم خانگی و قطعات الكترونیكی است. بطور نمونه گوشی آیفون با قطعات آمریكایی و ژاپنی در چین مونتاژ می شود و باردیگر به آمریكا صادر می شود.
نكته مهم دیگر، حجم تولید شركت های آمریكایی مستقر در چین است كه در حدود ۳۶۰ میلیارد دلار در سال۲۰۱۶ بود و نكته جالب این است كه این رقم حدودا معادل كسری بازرگانی میان دو كشور است. در صورتیكه تولید شركت های چینی در آمریكا بسیار كمتر از این رقم است.
چندی پیش دونالد ترامپ اعلام نمود كه از شروع سپتامبر تعرفه ۱۰ درصدی بر واردات ۳۰۰ میلیارد دلار كالای چینی وضع خواهدنمود و درصورتی كه رئیسجمهور چین توافق تجاری جدید با این كشور را منعقد نكند، احیانا تعرفه ها افزایش بیشتری پیدا كنند. البته دور از انتظار نبود كه چین هم دست به اقدامی تلافی جویانه بزند و در واكنش به اقدام ترامپ، دولت چین از شركت های خود خواست تا زمانی كه وضعیت مذاكرات با آمریكا نهایی نشده، واردات محصولات كشاورزی از آمریكا را متوقف كنند.
در سوی دیگر، میدان تحریم های سنگین آمریكا مقابل ایران و ایجاد محدودیت های زیاد با هدف جلوگیری از فروش نفت ایران و بازگرداندن پول حاصل از فروشش به خزانه دولت و نقش چین در نادیده گرفتن تحریم ها و خرید نفت از ایران موجب شد كه ایران نیاز نقش استراتژیكی در معادلات آمریكا و چین پیدا كند.
نباید فراموش نماییم كه ایران هم از نظر اقتصادی و منابع غنی نفت و گاز و هم موقعیت ژئوپلتیك منطقه ای و امنیتی كشور بسیار مهمی در منطقه خاورمیانه و جهان بشمار می رود. رابطه ایران و چین همیشه با سوالات و احتمالات بسیاری برای مردم و كارشناسان همراه بوده؛ این كه آیا مراودات اقتصادی و سیاسی ما با چین توانسته منافع ملی ایران را تامین كند و یا این كه چین در بزنگاه های تاریخی با كارت ایران توانسته به نفع خودش از آمریكا امتیازات بیشتری بگیرد!
برخی از كارشناسان سیاسی معتقدند كه یكی از ریشه های اصلی دعوای تجاری آمریكا و چین بر سر حضور چین در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه است و آمریكا در تلاش است كه این حضور را كمرنگ تر كند. به عبارتی آمریكا به دنبال این است كه با جلوگیری از حضور چین در خلیج فارس، دسترسی چین به منابع انرژی این منطقه را قفل كند.
نگاهی به حضور چین در نقاط مختلف دنیا این سناریو را تا اندازه ای تایید می كند. با وجود مخالفت آمریكا، چین توانسته با كمك لابی هایش با كشورهای عربی، جزایر مختلفی را برای بلندمدت اجاره كرده و آنها را به جایگاه های اقتصادی و شاید نظامی اش تبدیل كند. تنگه هرمز كه این روزها و هفته ها موقعیت استراتژیكش در انتقال محموله های نفتی بیشتر از گذشته مشخص شده، در دیپلماسی چین جایگاه ویژه ای دارد.
تلاش چین برای كنار آمدنش با واقعیت های منطقه و برقراری روابط با ایران، چندان مورد پسند آمریكا نبوده است. چین طی چند سال قبل در پاكستان و بند گواتر سرمایه گذاری های بزرگی را انجام داد و نشان داد كه به صورت جدی به دنبال بازارهای آسیای منطقه و همسایگان روسیه است.
فعالیت چین به حدی در بندر گواتر زیاد بود كه برخی معتقدند در آینده نزدیك این بنادر رقیب جدی دوبی خواهد شد و نزدیك به ۲ میلیون شغل در پاكستان ایجاد می شود. چین برای انتقال انرژی به كشورش باید از تنگه هرمز، تنگه مالاكا و كناره تایوان استفاده نماید. در همه این تنگه ها به جز تنگه هرمز، آمریكایی ها نظارت مستقیم دارند. بنا بر این چین می خواهد در عرصه انرژی اتكای خودش را از دریا به زمین متصل كند و این كار مستلزم همكاری با ایران است.
همكاری ما با چین همواره یك ضلع سومی به نام آمریكا را در كنار خود دارد. آمریكا به هیچ وجه حاضر به چشم پوشی از این رابطه نیست. به این علت كه چین و آمریكا دو رقیب استراتژیك اند و نه همكار استراتژیك. چینی ها می دانند آمریكایی ها به دنبال محاصره اقتصادی و نظامی چین هستند.
امروز پایگاه های آمریكایی ها دور تا دور چین را محاصره كرده اند. كره جنوبی، فیلیپین، تایوان، هند و تنگه مالاكا. تایوان نیز بعنوان یك كارت در اختیار آمریكا برای مقابله با چین است. چین هم به پشتوانه روابطش با ایران و كره شمالی برای فشار به آمریكا استفاده می نماید. چین به ما نیاز دارد، پس نه آمریكا نه چین هیچ كدام نمی توانند ما را نادیده بگیرند.
از سوی دیگر چین با ما مرز مشترك ندارد و به لحاظ امنیتی نگران ما نیست. از طرف دیگر، می داند كه ایران همچون یك دیوار دفاعی قوی جلوی گسترش ناتو به سمت شرق را گرفته است.
آمریكا نیز سرگرم جدال با ایران است. پس این فرصتی است تا چین توسعه اقتصادی اش را پیش بیرد. چینی ها به نحوی می دانند كه ایران به تنهایی می تواند حق خودش را از مذاكراتی همچون برجام بگیرد و قدرت چانه زنی بالایی در منطقه و جهان دارد، اینجاست كه از نظر راهبردی، استراتژیك و سیاسی، ایران صاحب جایگاه بالایی در روابط با چین است.
در این شرایط ما نباید منفعل بمانیم تا چین بخواهد یك طرفه برای ما تصمیم بگیرد. ما باید یك دیپلماسی قوی در پیش بگیریم تا همكاری با ایران برای چینی ها و سایر كشورها بسیار جذاب در نظر بیاید. صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ما قابلیت های بسیاری برای سرمایه گذاران خارجی دارد. نباید فراموش نماییم كه چین معتقد می باشد رابطه با آمریكا برایش كلید كلیدهاست و تلاش خواهدنمود كه روابط برد-برد با آمریكا را از دست ندهد.
چشم انداز احتمالی نرمال سازی روابط آمریكا با ایران و گسترش معاملات با چین، برای هر دو قدرت بزرگ اقتصاد جهان به اندازه كافی جذاب است ولیكن منطق همیشگی هزینه فایده بر آن سایه گسترانیده است. با این وجود حوادث دنیای امروزی خصوصاً در مقطع فعلی و جو حاكم بر دنیای سیاست و امور بین الملل همواره نیم نگاهی به حوادث بعید و غیرمترقبه دارد. پتانسیل های گردشگری ایران با عنایت به قیمت ارز در ایران، می تواند چینی ها را ترغیب به سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران بكند.
در مجموع می توان اظهار داشت كه ایران باید به بازار و تكنولوژی چین دسترسی داشته باشد و در مقابل هم چین در بازار و صنعت ما سرمایه گذاری كند. جدای از آن باید ایران بتواند روابط برد-برد با اروپا و غرب و صاحبان سرمایه و تكنولوژی پیدا كند. سرعت پیشرفت تكنولوژی در جهان غرب بسیار سریع شده و ما نباید بیشتر از این عقب بمانیم. به طور قطع چینی ها همیشه در روابطشان با ایران نامهربانی هایی داشته اند ولیكن در بازار جهانی امروز بهتر این است كه بتوانیم با این كشور مراودات اقتصادی برپایه حفظ منافع ملی مان داشته باشیم.
* تحلیلگر اقتصادی
۲۲۶۲۲۵
منبع: خبرگزاری نام
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب